İslam Dininin temel ibadetlerinden birisi olan ve sözlükte “gitmek, yönelmek, ziyaret etmek” manalarına gelen hac, imkanı olan her müslümanın, belirli bir zaman içinde Kabe’yi, Arafat ve Mina’yı ziyaret ederek belli bazı dînî görevleri yerine getirmek suretiyle yaptığı ibadeti ifade eder. Hac ibadetini yaparken çeşitli zaman ve mekanlarda icra edilen uygulamalara “menâsik” (tekili, mensek) denir. Kutsal mekan kavramı ve bu yerleri ziyaret, insanlık tarihi boyunca bütün din ve inanç sistemlerinde görülmüştür.2 İslâmî bazı kaynaklara göre Hac ibadeti Hz.Âdem’e kadar uzatılsa da, Kur’ân-ı Kerim’in bildirdiğine göre3 , daha önce tahrip olmuş Kabe’nin eski temelleri Hz.İbrahim ve oğlu Hz.İsmail tarafından bulunarak Kutsal Mabed yeniden inşa edilmiş, Hac suresinin 27-29. ayetlerine göre de insanları hac yapmak üzere Mekke’ye ilk davet eden peygamber Hz.İbrahim olmuştur. Bu tarihten itibaren diğer peygamberler ve inananlar da Kabe’yi ziyaret etmişlerdir. Haccın Farz Kılınışı İslam’ın doğuşu sırasında Kabe’yi tavaf, Umre, Arafat ve Müzdelife’de vakfe ve kurban kesme gibi adetler devam ettirilmekte, ancak hac, putperest geleneklerine uygun olarak sürdürülmekteydi. Hicretin 9. yılında nazil olan; لَّنا ِس ِ ل َ ِضع ُ ٍت و ْ ي َ َّن أََّو َل ب إ ي ِ َلَّذِ ُم ل ِمي َن فِي ِه آيَا ٌت بَيِّـنَا ٌت َّمقَا َعالَ لْ َو ُه ًدى لِّ ُمبَا َركاً َّكةَ ِبَ ب ْت ي َ َى الَّنا ِس ِح ُّج اْلب ل َ لِلّهِ ع َ ناً و َن آمِ ُ َكا َه َ َخل َن د م َ و َ ِهيم ا َ ْر إ ِب َ َن َكفَر م َ ِبيالً و َ ْهِ س َي إِل َطَاعَ ت ْ ِن اس َ ِإ َّن اهلل ي م فَ َمِ ال َ ِن اْلع َ ٌّي ع ِ َن َغن “ Şüphesiz, insanlar için kurulan ilk ibadet evi, Mekke’de alemlere rahmet ve hidayet kaynağı olarak kurulan Kabe’dir. Onda apaçık deliller, Makâm-ı İbrahim vardır. Oraya kim girerse güven içinde olur. Yolculuğuna gücü yetenlerin haccetmesi, Allah’ın insanlar üzerinde bir hakkıdır. Kim inkar ederse şüphesiz Allah bütün alemlerden müstağnîdir” ( Âl-i İmran, 96-97) ayetleriyle Müslümanlar üzerine farz kılınan Hac, Hz. Peygamber tarafından putperest âdetlerinden arındırılarak İslâmî usullere uygun hale getirilmiştir. Peygamber Efendimiz (s.a.v.), Hac ibadetinin İslam’ın beş temelinden birisi olduğunu belirterek şöyle buyurmuştur: ِم َر َم ِيتَا ِء ال َّز َكا ِة َو ِصيَا ِة َوإ ِم ال َّصالَ ا ِقَ ْن يُ َو َّحَد ََّّللاُ َوإ َ ُم َعلَى َخ ْم َس ٍة َعلَى أ ِإل ْسالَ بُنِ َى َح ِّج ا َضا َن َوالْ “İslam beş şey üzerine bina edilmiştir. Allah’tan başka ilah olmadığına, Muhammed’in Allah’ın elçisi olduğuna tanıklık etmek, namaz kılmak, zekat vermek, haccetmek ve Ramazan orucunu tutmak.”
